[101 Bài Học Giúp Bạn Trở Thành Huấn Luyện Viên Giao Dịch Của Chính Mình] - Bài 15: Giao dịch gượng ép

Xin chào cả nhà!

Brett Steenbarger là một trong những chuyên gia hàng đầu về tâm lý giao dịch, với nhiều năm kinh nghiệm huấn luyện các trader chuyên nghiệp và chia sẻ kiến thức qua các cuốn sách kinh điển như cuốn "The Psychology of Trading" và "Enhancing Trader Performance".

Trong cuốn "The Daily Trading Coach", ông mang đến một hướng tiếp cận thực tiễn, giúp các trader tự trở thành huấn luyện viên của chính mình để phát triển kỹ năng, rèn luyện tư duy và cải thiện hiệu suất giao dịch.




Với 101 bài học súc tích, cuốn sách này không chỉ cung cấp những chiến lược tâm lý, mà còn hướng dẫn bạn những phương pháp áp dụng ngay vào thực tế giao dịch hàng ngày.

Series này sẽ giúp bạn khám phá những bài học quan trọng từ cuốn "The Daily Trading Coach" và cách tận dụng chúng để nâng cao hiệu quả giao dịch cũng như phát triển bản thân một cách toàn diện.

Hãy cùng bắt đầu hành trình trở thành một nhà giao dịch với tâm lý vững vàng và kỷ luật hơn nhé!


Mục tiêu của cuốn "The Daily Trading Coach" là dạy bạn càng nhiều càng tốt về việc tự huấn luyện, để bạn có thể tự hướng dẫn bản thân đến thành công trên thị trường tài chính. Từ khóa quan trọng trong tiêu đề là “Hàng Ngày.” Cuốn sách này được thiết kế để trở thành một tài liệu mà bạn có thể sử dụng mỗi ngày nhằm phát huy thế mạnh và khắc phục điểm yếu của mình.

Sau khi viết hai cuốn sách—"The Psychology of Trading" (Tâm Lý Giao Dịch) và "Enhancing Trader Performance" (Nâng Cao Hiệu Suất Giao Dịch)—cùng với hơn 1.800 bài viết trên blog TraderFeed (www.traderfeed.blogspot.com/), tôi từng nghĩ rằng mình đã bao quát khá đầy đủ lĩnh vực tâm lý giao dịch. Tuy nhiên, chỉ ba năm sau khi xuất bản cuốn sách về hiệu suất giao dịch, tôi lại một lần nữa cầm bút (điện tử) để hoàn thành bộ ba cuốn sách về tâm lý giao dịch, lần này tập trung vào quá trình tự huấn luyện.

Hai thực tế đã dẫn đến sự ra đời của cuốn "The Daily Trading Coach". Trước hết, khi xem xét lưu lượng truy cập trên blog TraderFeed, tôi nhận thấy rằng một lượng lớn độc giả—khoảng một phần ba—truy cập trang web trong vòng một giờ trước khi thị trường mở cửa. Điều này khiến tôi thấy thú vị, vì hầu hết các bài viết trên blog không cung cấp lời khuyên giao dịch cụ thể. Thay vào đó, chúng tập trung vào các chủ đề về tâm lý và hiệu suất giao dịch—những nội dung có giá trị bất kể thời gian nào trong ngày.

Khi tôi hỏi một nhóm độc giả đáng tin cậy về xu hướng này, họ trả lời rằng họ đang sử dụng blog như một dạng “huấn luyện viên giao dịch thay thế.” Việc đọc lại các bài viết giúp họ nhắc nhở bản thân về kế hoạch và ý định trước khi bước vào “chiến trường tài chính.” Điều này càng được củng cố khi tôi thu thập số liệu thống kê về những bài viết phổ biến nhất trên blog. Phần lớn trong số đó là những bài viết thực tiễn về tâm lý giao dịch. Hầu hết đều có nội dung mang tính động viên, dù đôi khi thách thức những giả định của người đọc. Có vẻ như các nhà giao dịch đang tìm kiếm sự hướng dẫn và phần nào đó tìm thấy nó trong blog.

Thực tế thứ hai định hình nên cuốn sách này là sự phát triển của xuất bản điện tử và những thay đổi nhanh chóng trong ngành xuất bản. Cho đến thời điểm đó, số lượng sách điện tử (e-book) dành cho các nhà giao dịch vẫn còn rất ít. Ngay cả khi có, chúng cũng chỉ đơn thuần là phiên bản điện tử của sách in. Dù xuất bản điện tử mang lại sự tiện lợi và hấp dẫn, hầu hết các nhà giao dịch mà tôi tham khảo ý kiến đều không chủ động tìm kiếm hoặc sử dụng e-book. Lý do phổ biến nhất là họ không muốn dành hàng giờ ngồi trước màn hình để đọc thông tin sau cả một ngày giao dịch căng thẳng. Tôi nhanh chóng nhận ra rằng những người tham gia thị trường tài chính không sử dụng phương tiện điện tử theo cùng cách họ tiếp cận sách in. Điều đó khiến tôi suy nghĩ về việc viết một cuốn sách theo một cách khác—một cuốn sách phù hợp hơn với kỷ nguyên xuất bản điện tử nhưng cũng có thể sử dụng dưới dạng bản in.

Khi kết hợp hai quan sát trên, bạn sẽ hiểu được tầm nhìn dẫn đến cuốn sách này: một "huấn luyện viên giao dịch trong một cuốn sách" mà bạn có thể dễ dàng đọc trên màn hình cũng như trên giấy. Mục tiêu là tích hợp nội dung từ blog và sách, tạo ra những “bài học” thực tế giúp nhà giao dịch trở thành huấn luyện viên của chính mình. Cuốn "The Daily Trading Coach" gồm 101 bài học, mỗi bài dài vài trang. Mỗi bài học tuân theo một cấu trúc chung: xác định một thách thức trong trading, đề xuất cách tiếp cận để vượt qua thử thách đó, và cung cấp một bài tập hoặc nhiệm vụ cụ thể để thực hành.

Các chương của sách độc lập với nhau: bạn có thể đọc theo thứ tự hoặc sử dụng mục lục để tìm ngay bài học phù hợp nhất với tình huống giao dịch hiện tại của bạn. Không giống như một cuốn sách truyền thống mà bạn đọc từ đầu đến cuối trong vài lần ngồi đọc, cuốn sách này được thiết kế để bạn tiếp thu từng bài học một, áp dụng vào quá trình phát triển bản thân với tư cách một nhà giao dịch. Giống như blog, nó là một lời nhắc nhở trên màn hình về những điều bạn nên làm khi bạn ở trạng thái tốt nhất. Nhưng hơn cả blog, đây còn là một lộ trình với những hiểu biết thực tế và công cụ giúp bạn khám phá và phát huy tối đa khả năng của chính mình.

Tham vọng của tôi là gói gọn trong 101 bài học này nhiều kiến thức hữu ích và phương pháp thực tiễn hơn những gì bạn có thể nhận được từ nhiều hội thảo đắt tiền hay các buổi huấn luyện cá nhân, mà với chi phí thấp hơn rất nhiều. Thường thì, mục tiêu của các nhà tổ chức hội thảo và huấn luyện viên là biến bạn thành khách hàng lâu dài. Nhưng mục tiêu của cuốn sách này hoàn toàn ngược lại: cung cấp cho bạn công cụ để tự trở thành huấn luyện viên của chính mình, giúp bạn phát triển cả về mặt nghề nghiệp lẫn cá nhân. Nói cách khác, đây là một cuốn cẩm nang về tâm lý giáo dục—một hướng dẫn thực tế để cải thiện bản thân và nâng cao hiệu suất của bạn.

Nhìn vào mục lục, bạn sẽ thấy rằng mỗi chương trong số 10 chương đều chứa 10 bài học. Các chương này bao quát nhiều chủ đề liên quan đến tâm lý và hiệu suất giao dịch, bao gồm các bài học cụ thể về cách áp dụng các phương pháp trị liệu tâm lý ngắn hạn theo hướng phân tâm học, nhận thức và hành vi để thay đổi các mô thức hành vi tiêu cực và hình thành những thói quen tích cực mới.

Hai chương cuối đặc biệt thú vị: Chương 9 bao gồm quan điểm tự huấn luyện từ 18 nhà giao dịch thành công, những người thường xuyên chia sẻ công việc của họ trực tuyến. Chương 10 thực hiện lời hứa lâu năm với độc giả của TraderFeed, hướng dẫn cách nhận diện mô hình lịch sử trong giao dịch bằng Excel. Mỗi bài học đều đi kèm với bài tập và gợi ý thực hành (“Coaching Cues”) giúp bạn áp dụng ý tưởng vào thực tế.

Vâng, mục tiêu của cuốn sách là giúp bạn trở thành huấn luyện viên giao dịch của chính mình. Nhưng nếu nhìn kỹ vào tiêu đề các chương và bài học, bạn sẽ nhận ra rằng mục đích lớn hơn của nó là giúp bạn tự huấn luyện bản thân trong cuộc sống. Những thử thách và sự không chắc chắn mà ta đối mặt khi giao dịch—việc theo đuổi phần thưởng trong khi chấp nhận rủi ro—cũng xuất hiện trong sự nghiệp và các mối quan hệ cá nhân, không chỉ trong thị trường tài chính. Những kỹ thuật giúp bạn làm chủ bản thân với tư cách một nhà giao dịch cũng sẽ hữu ích trong mọi lĩnh vực khác của cuộc sống. Theo nghĩa đó, mục tiêu không chỉ là kiếm tiền trên thị trường, mà là thịnh vượng trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Nếu cuốn sách này có thể trở thành một công cụ giúp bạn đạt được sự thịnh vượng, cả trong và ngoài thị trường tài chính, tôi sẽ rất lấy làm vinh hạnh.





Quá ít người trong chúng ta thực sự hóa thân vào những lý tưởng của chính mình. Chúng ta có điểm mạnh và tài năng, ước mơ và khát vọng. Nhưng nếu nhìn vào từng giờ, từng ngày, không nhiều lý tưởng trong số đó được thể hiện một cách cụ thể. Ngày tháng trôi qua, rồi thành năm, và—tại một thời điểm nào đó đầy tiếc nuối—chúng ta ngoái nhìn cuộc đời và tự hỏi nó đã trôi đi đâu mất.

Điều đó có thể là bạn—một người trung niên nhìn lại quá khứ và nghĩ: "Lẽ ra tôi có thể đã trở thành một người xuất chúng." Hoặc, bạn có thể chọn một kịch bản khác cho cuộc đời mình. Bạn có thể trở thành diễn viên chính của lý tưởng và hiện thực hóa chúng.

Nếu bạn nghĩ rằng đây là một phần mở đầu kỳ lạ cho một cuốn sách về giao dịch, bạn đã đúng. Cuốn sách này không bắt đầu với cung và cầu, mô hình giao dịch hay quản lý vốn. Nó bắt đầu với bạn và những gì bạn muốn từ cuộc sống. Trong ngữ cảnh này, trading không chỉ đơn thuần là mua, bán và phòng vệ rủi ro: nó là một phương tiện để làm chủ bản thân và phát triển chính mình.

Mỗi nhà giao dịch, dù có nhận thức được hay không, đều là một doanh nhân. Họ mở một "công ty" giao dịch của riêng mình và cạnh tranh trên thị trường. Họ tìm kiếm và theo đuổi cơ hội, đồng thời bảo vệ vốn của mình. Họ không ngừng hoàn thiện và mở rộng kỹ năng; họ chấp nhận rủi ro có tính toán. Là doanh nhân, nhà giao dịch bắt đầu với niềm tin rằng họ mang lại giá trị cho thị trường. Nhưng giữa những thất bại không thể tránh khỏi, những giờ làm việc kéo dài, nguồn lực hạn chế, rủi ro và sự bất định, thật khó để duy trì sự lạc quan ấy. Dễ dàng hơn nhiều khi gác lại những ước mơ và từ bỏ nỗ lực hiện thực hóa lý tưởng mỗi ngày.

Tuy nhiên, có những nhà giao dịch không thể từ bỏ khát vọng của mình. Giống như loài bướm đêm bị thu hút bởi ánh sáng xa xăm, họ vẫn theo đuổi nó dù đôi khi bị thiêu cháy. Với những tâm hồn cao quý ấy, tôi xin dành tặng cuốn sách này.

Khi tôi làm việc với các nhà giao dịch và quản lý danh mục đầu tư tại các quỹ đầu cơ, công ty giao dịch độc quyền và ngân hàng đầu tư, tôi không dạy họ cách giao dịch. Phần lớn trong số họ sử dụng các chiến lược khác tôi và hiểu rõ thị trường của họ hơn tôi bao giờ hết. Thay vào đó, tôi tìm ra điểm mạnh của họ. Tôi học cách họ giao dịch hiệu quả và giúp họ xây dựng sự nghiệp từ chính những gì họ đã làm tốt. Giống như cá không thể nhận thức được nước vì chúng đã sống trong đó từ khi sinh ra, chúng ta thường không nhìn ra được những tài sản cá nhân của mình. Mỗi người trong chúng ta là một sự kết hợp độc đáo giữa kỹ năng, tài năng, điểm mạnh, xung đột nội tâm và điểm yếu. Nhưng cũng giống như một doanh nghiệp mới phải tận dụng điểm mạnh của người sáng lập, sự nghiệp giao dịch cũng phụ thuộc vào tài sản—cả về mặt cá nhân lẫn tài chính—của nhà giao dịch. Với vai trò huấn luyện viên, công việc của tôi là giúp họ bước ra khỏi “môi trường nước” tâm lý của mình và nhận ra những tài sản quý giá đã luôn ở xung quanh họ—những tài sản có thể mang lại lợi ích suốt đời.

Chưa bao giờ việc tự huấn luyện lại quan trọng đối với nhà giao dịch như hiện tại. Khi tôi viết những dòng này, chúng ta đang chứng kiến mức độ biến động thị trường chưa từng thấy kể từ sau Thế chiến thứ hai. Biến động giá mang lại cơ hội nhưng cũng đi kèm rủi ro. Những nhà giao dịch không thể lùi lại một bước, nhận diện diễn biến thị trường và điều chỉnh chiến lược đã chịu tổn thất đáng kể. Ngược lại, những ai biết tận dụng cuộc khủng hoảng để thoát khỏi “vùng nước giao dịch”, giảm thiểu rủi ro và tìm kiếm cơ hội mới chính là những người sẵn sàng gặt hái những phần thưởng sự nghiệp.

Cuốn sách bạn đang đọc được viết để đồng hành cùng bạn trên hành trình giao dịch này. Nó được tổ chức thành 101 bài học. Mỗi bài học xác định một thách thức và đưa ra một bài tập cụ thể giúp bạn tiến bộ trong việc đối mặt với thách thức đó. Những bài học này được thiết kế như những bài suy ngẫm để bắt đầu ngày giao dịch của bạn—những lời huấn luyện giúp bạn phát huy phiên bản tốt nhất của chính mình. Theo thời gian, khi bạn đọc và thực hành những bài học này, những lời khuyên huấn luyện sẽ trở thành tiếng nói nội tâm của bạn. Bạn bắt đầu bằng cách nhập vai vào những lý tưởng của cuốn sách và cuối cùng, bạn sống theo chúng, biến chúng thành của riêng mình. Bạn trở thành nhà tâm lý giao dịch của chính mình.

Nếu mỗi ngày bạn đọc một đoạn ngắn và gieo những ý tưởng đúng đắn vào tâm trí, điều đó giúp bạn ưu tiên hóa mục tiêu trong cuộc sống và trading. Và nếu điều đó giúp bạn tránh đi một giao dịch tệ mỗi tuần và không bỏ lỡ một giao dịch tốt mà lẽ ra bạn đã bỏ qua—hãy nghĩ xem điều đó sẽ mang lại lợi ích cá nhân và tài chính lớn đến mức nào. Nhưng cũng giống như viên thuốc không thể phát huy tác dụng khi vẫn còn trong lọ, không ai có thể học được từ một cuốn sách chưa được mở ra. Bước đầu tiên để trở thành nhà tâm lý giao dịch của chính mình là dành thời gian cho việc tự huấn luyện—mỗi ngày, mỗi tuần—bởi vì đó là cách các thói quen được hình thành. Một vĩ nhân chỉ đơn giản là người đã biến việc phát triển bản thân thành một thói quen.

Và kia, chúng đang nhìn bạn từ kệ sách bên kia căn phòng—những lý tưởng, tất cả những điều bạn từng muốn làm trong cuộc đời. Bạn nhìn về phía kệ sách với ánh mắt khao khát, nhưng bạn không thể chạm tới chúng khi vẫn còn ngồi thoải mái trên chiếc ghế của mình. Nhưng bạn đang cầm trên tay một cuốn sách. Có lẽ cuốn sách này sẽ khiến chiếc ghế của bạn trở nên bớt thoải mái hơn một chút, và khiến kệ sách ấy gần bạn hơn một chút.

Bạn lật sang trang... Bước tiếp theo là của bạn.


Nếu bạn dự định trở thành bất cứ điều gì ít hơn khả năng của mình, có lẽ bạn sẽ không hạnh phúc trong suốt phần đời còn lại. —Abraham Maslow

Khi các nhà giao dịch tìm đến huấn luyện viên, một trong những yêu cầu phổ biến nhất là giúp họ giảm căng thẳng. Giả định được đặt ra là càng ít căng thẳng càng tốt, và nếu có thể loại bỏ căng thẳng, giao dịch sẽ suôn sẻ. Nhưng điều đó có đúng không?

Trong chương này, chúng ta sẽ xem xét căng thẳng và khó khăn, cũng như sự khác biệt giữa hai khái niệm này. Chúng ta cũng sẽ khám phá cách ứng phó và những phản ứng nào là hiệu quả hoặc không hiệu quả trong các tình huống căng thẳng.

Một trong những thách thức lớn của việc huấn luyện trong một lĩnh vực có cường độ cao và mang tính cạnh tranh là đảm bảo rằng căng thẳng bình thường, có thể dự đoán trước, không biến thành khó khăn làm giảm hiệu suất.

Trên thực tế, điều này có nghĩa là cần phân biệt giữa những căng thẳng vốn có trong nghề trading và những căng thẳng mà chúng ta vô tình tự đặt lên bản thân.

Hãy cùng xem cách bạn có thể biến căng thẳng thành lợi thế trong quá trình tự huấn luyện.





Các trader gọi đó là "giao dịch gượng ép" (pressing): cố gắng thực hiện các giao dịch để kiếm tiền bằng mọi giá. Đôi khi, điều này thể hiện qua việc vào lệnh với khối lượng quá lớn; những lúc khác, trader giao dịch gượng ép bằng cách giao dịch quá thường xuyên. Dấu hiệu rõ ràng nhất của việc giao dịch gượng ép là bạn đang cố gắng tạo ra cơ hội thay vì để cơ hội đến với mình. Đây là tư duy hoàn toàn trái ngược với một trader giao dịch có chọn lọc, chỉ vào lệnh khi xác suất có lợi cho mình. Trong tư duy đúng đắn, bạn kiên nhẫn chờ thị trường đến với mình và đợi cơ hội phù hợp. Nhưng khi giao dịch gượng ép, bạn muốn mọi thứ diễn ra ngay lập tức.

Trớ trêu thay, những trader dễ rơi vào bẫy giao dịch gượng ép lại thường là những người thành công nhất—những người có tinh thần cạnh tranh cao và quyết tâm chiến thắng. Họ ghét thua lỗ đến mức sẵn sàng làm mọi thứ để chiến thắng—bao gồm cả việc giao dịch một cách tồi tệ!



Trading có phần giống như lái máy bay chiến đấu hoặc chơi cờ vua: nó đòi hỏi sự quyết đoán nhưng phải có kiểm soát. Trong trading, sự kiểm soát đến từ việc biết khi nào thị trường đang mở ra cơ hội và khi nào không. Một trong những cách tốt nhất để rèn luyện sự kiểm soát này là giao dịch theo quy tắc. Những quy tắc này có thể liên quan đến kích thước vị thế, mức cắt lỗ, khi nào nên vào lệnh và khi nào nên đứng ngoài, giao dịch theo xu hướng, v.v. Khi những quy tắc này được lặp lại và tuân thủ trong thời gian dài, chúng sẽ được nội tại hóa và trở thành cơ chế tự kiểm soát.

Chúng ta có thể thấy quá trình này ở trẻ em. Chúng thường xuyên nghe những quy tắc về tôn trọng người lớn hoặc giữ gìn vệ sinh cá nhân đến mức sau cùng, những hành vi đó trở thành thói quen tự nhiên.

Các hành vi giao dịch đúng đắn cũng vậy—chúng bắt đầu từ quy tắc và dần phát triển thành thói quen.

Nhấn để mở rộng...

Những hành vi tự động này rất quan trọng vì chúng không tiêu tốn nhiều nỗ lực hay tài nguyên tinh thần. Nếu mỗi lần gặp tình huống nào đó, chúng ta đều phải nhắc nhở bản thân tuân theo quy tắc, thì tâm trí sẽ bị quá tải và không thể tập trung hoàn toàn vào giao dịch. Một trong những sức mạnh lớn nhất của con người là khả năng tự động hóa các quy tắc, giúp chúng ta dành toàn bộ năng lượng tinh thần và thể chất để đối mặt với thử thách trong trạng thái tự kiểm soát (tức là tuân theo quy tắc).

Vậy làm thế nào để biến quy tắc giao dịch thành phản xạ tự nhiên? Câu trả lời là biến chúng thành thói quen.



Trước đây, có lẽ cha mẹ phải nhắc nhở chúng ta "đánh răng vào buổi sáng." Nhưng khi đã lặp đi lặp lại đủ nhiều, đó trở thành thói quen; hầu hết chúng ta không cần ai nhắc nhở hay có động lực đặc biệt để làm điều đó. Đây chính là mức độ tự động hóa mà chúng ta cần đạt được trong trading—khi các quy tắc đã ăn sâu vào tiềm thức và không còn đòi hỏi sự chú ý hay nỗ lực đặc biệt để thực hiện.

Khi chúng ta giao dịch gượng ép để kiếm tiền, nhu cầu vào lệnh lấn át sự tuân thủ quy tắc của chúng ta. Việc giao dịch gượng ép thường xảy ra khi chúng ta cảm thấy thất vọng về hiệu suất giao dịch của mình. Có thể chúng ta đã thua lỗ, bỏ lỡ cơ hội, hoặc chỉ đơn giản là đang trải qua một giai đoạn mà đường vốn không có sự tăng trưởng đáng kể. Sự thất vọng này khiến chúng ta cố gắng tạo ra cơ hội thay vì phản ứng với những cơ hội thực sự mà thị trường mang lại.

Trong "điệu nhảy" với thị trường, chúng ta cần để thị trường dẫn dắt. Khi chúng ta cố gắng dẫn dắt thị trường—khi chúng ta cố dự đoán điều gì có thể xảy ra thay vì nhận diện điều đang thực sự xảy ra—chúng ta có nhiều khả năng bị lệch nhịp với những biến động giá tiếp theo. Khi giao dịch gượng ép, chúng ta đang cố gắng đi trước thị trường, và điều đó có thể biến những khoản lỗ bình thường hoặc những giai đoạn thị trường đi ngang thành những đợt thua lỗ nặng nề.

Vậy làm thế nào để biến các quy tắc giao dịch thành phản xạ tự nhiên? Cũng giống như việc đánh răng hàng ngày, câu trả lời là thông qua sự lặp lại. Bằng cách lặp đi lặp lại các quy tắc của mình nhiều lần, trong nhiều tình huống khác nhau, bạn sẽ dần dần nội tại hóa chúng và biến chúng thành thói quen. Bạn vẫn sẽ trải qua những căng thẳng thông thường khi giao dịch—không ai có thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro và sự bất định—nhưng bạn sẽ có nền tảng vững chắc trong việc ra quyết định, giúp bạn không bị cuốn theo những cảm xúc tiêu cực.



Khi tự rèn luyện bản thân, bạn có thể tạo ra cơ hội để lặp lại các quy tắc trước và trong suốt phiên giao dịch. Đây là một quy trình gồm nhiều bước:

1. Lập danh sách các quy tắc giao dịch quan trọng nhất của bạn. Những quy tắc này ít nhất phải bao gồm các nguyên tắc quản lý rủi ro, quy định về việc nghỉ giao dịch sau những khoản lỗ lớn hoặc chuỗi thua lỗ liên tiếp, quy tắc vào lệnh dựa trên tín hiệu xác định, và cách chuẩn bị cho một ngày giao dịch. Bạn không thể kỳ vọng sẽ nội tại hóa các quy tắc giao dịch nếu bạn chưa làm rõ chúng một cách cụ thể.

2. Tạo một thói quen ôn lại các quy tắc trước khi giao dịch. Việc luyện tập tinh thần (mental rehearsal) là một cách hiệu quả để tạo sự lặp lại. Mỗi quy tắc giao dịch của bạn có thể được ghi nhớ thông qua việc hình dung (visualization) các tình huống giả lập, trong đó bạn tưởng tượng mình đang ở trong một kịch bản giao dịch cụ thể, nhắc nhở bản thân về quy tắc và thực hiện đúng theo quy tắc đó. Bạn càng hình dung chi tiết và chân thực về những tình huống này, thì bạn càng có khả năng nội tại hóa các quy tắc như thể đó là trải nghiệm thực tế.

Càng suy nghĩ và thực hành về các quy tắc, chúng càng trở thành một phần trong con người bạn. Lặp lại tạo ra sự nội tại hóa.

Nhấn để mở rộng...

3. Tạo khoảng nghỉ trong ngày giao dịch để xem lại việc tuân thủ quy tắc. Giữa ngày, khi thị trường thường chậm lại, là thời điểm lý tưởng để bạn tĩnh tâm, đánh giá các giao dịch từ đầu phiên và nhắc nhở bản thân về những điều cần thực hiện trong phiên buổi chiều. Hãy biến danh sách quy tắc của bạn thành một bảng checklist đơn giản, trong đó bạn đánh dấu "Có" hoặc "Không" tùy theo việc bạn có tuân thủ từng quy tắc vào buổi sáng hay không. Nếu bạn vi phạm bất kỳ quy tắc nào, hãy ghi nó ra một tờ giấy riêng, dán lên màn hình và đặt nó thành trọng tâm trong phiên giao dịch buổi chiều.

4. Sử dụng quy tắc như một bảng đánh giá cuối ngày. Việc đánh giá cuối ngày sẽ giúp bạn xác định mức độ hiệu quả của việc chuẩn bị giao dịch, điểm vào lệnh, quản lý rủi ro và thoát lệnh. Mỗi quy tắc sẽ nhận một điểm số từ A, B, C, D, hoặc F. Nếu bất kỳ quy tắc nào bị đánh giá dưới mức B, đó sẽ là mục tiêu trọng tâm cần cải thiện trong ngày giao dịch tiếp theo. Bằng cách này, bạn sẽ đảm bảo rằng những quy tắc quan trọng nhất—cũng là những quy tắc bạn cần cải thiện nhất—luôn nhận được sự chú ý đặc biệt.

Cách tiếp cận này giúp bạn tránh được xu hướng giao dịch gượng ép khi cảm thấy thất vọng, bằng cách nhận diện sớm những sai lệch khỏi quy tắc. Nhờ đó, sự thất vọng khó có thể leo thang và dẫn đến những vi phạm lớn hơn đối với nguyên tắc giao dịch. Khi bạn củng cố các quy tắc thông qua sự lặp lại, bạn đồng thời trở thành huấn luyện viên của chính mình, ngăn chặn sự thất vọng ảnh hưởng đến giao dịch ngay từ đầu.



Xét cho cùng, một ngày của chúng ta có thể bắt đầu với những điều không thuận lợi (ví dụ như ngủ quên), nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta sẽ phá vỡ những thói quen buổi sáng như đánh răng hay rửa mặt. Những hành vi đã được lặp lại nhiều lần sẽ bám chặt vào chúng ta, bất kể trạng thái cảm xúc như thế nào. Đó chính là sự tự kiểm soát thực sự.

Tự huấn luyện tốt giúp bạn sửa lỗi giao dịch. Tự huấn luyện tuyệt vời giúp bạn ngăn chặn lỗi xảy ra ngay từ đầu.

Bạn sẽ thấy kết quả không chỉ trong tâm trạng của mình, mà còn trong sự suy giảm đáng kể của những lệnh thua lớn, những ngày thua nặng, hay thậm chí là những tuần giao dịch tồi tệ.

Bài tập và gợi ý thực hành: Đừng cố nội tại hóa quá nhiều quy tắc cùng một lúc. Hãy bắt đầu với những quy tắc quan trọng nhất để giữ bạn tồn tại lâu dài trong thị trường:

Quy tắc vào lệnh: Đảm bảo bạn có được mức giá tốt.
Quy tắc quản lý vị thế: Giới hạn rủi ro cho mỗi lệnh.
Quy tắc thoát lệnh: Xác định rõ ràng mục tiêu lợi nhuận và điểm cắt lỗ.

Ba yếu tố này, cùng với luận điểm giao dịch cơ bản của bạn, có thể được viết ra hoặc nói thành lời như một kế hoạch giao dịch. Đây sẽ là kim chỉ nam giúp bạn giao dịch có kiểm soát thay vì giao dịch gượng ép.

Nhấn để mở rộng...

Anh/chị nào muốn theo dõi series này thì bình luận "Tôi quan tâm" ở bên dưới để em tag vào các bài viết tiếp theo của series nha!

Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà