Hiệu ứng ngược vị thế - Thủ phạm khiến hầu hết trader ra quyết định dở tệ

Xin chào cả nhà!

Giao dịch thành công là một cuộc nổi loạn tích cực chống lại xu hướng bản năng phá hoại lợi nhuận dài hạn của chúng ta. Trong một thế giới hoàn hảo, trading cũng giống như làm vườn. Bạn cắt cỏ dại (trade thua) và tưới nước cho những bông hoa (trade thắng).



Tuy nhiên, trên thực tế, các trader thường làm điều ngược lại. Chúng ta có xu hướng đóng các lệnh thắng quá sớm (hái quả xanh) trong khi tuyệt vọng bám vào các vị thế thua lỗ (tưới nước cho cỏ dại).

Thói quen này được gọi là Hiệu ứng ngược vị thế (disposition effect). Được Shefrin và Statman đưa ra vào năm 1985, Hiệu ứng ngược vị thế giải thích xu hướng của các trader cắt giảm lợi nhuận từ các lệnh thắng, trong khi vẫn gồng lỗ và chấp nhận thua lỗ nặng hơn.

Nói một cách học thuật thì "hầu hết các trader ra quyết định dở tệ."

Trong bài viết này, chúng ta sẽ giải thích về Hiệu ứng ngược vị thế, tại sao chúng ta dễ dàng rơi vào nó và làm thế nào để chống lại thiên hướng rơi vào cái bẫy này.

Hiểu về các con số đằng sau Hiệu ứng ngược vị thế

Shefrin và Statman đã lập danh mục 11 trường hợp độc nhất về Hiệu ứng ngược vị thế. Nhưng chúng ta sẽ tập trung vào hai nghiên cứu: các công ty môi giới chiết khấu Mỹ và thị trường chứng khoán Phần Lan.

Ví dụ đầu tiên của chúng ta đến từ Terrance Odean vào năm 1998. Ông đã kiểm tra hồ sơ giao dịch của 10.000 tài khoản môi giới lớn của Mỹ trong giai đoạn 1987 - 1993. Ông phát hiện ra rằng các nhà đầu tư chốt lời các lệnh thắng của họ ở mức cao hơn khoảng 50% so với lệnh thua. Odean giải thích lý do đằng sau Hiệu ứng ngược vị thế, nói rằng:

"Một lý do khác khiến các nhà đầu tư có thể đóng các lệnh thắng và nắm giữ lệnh thua là họ mong đợi những lệnh thua sẽ vượt trội hơn những lệnh thắng trong tương lai. Một nhà đầu tư mua một cổ phiếu vì thông tin thuận lợi có thể bán cổ phiếu đó khi nó tăng lên vì cô ấy tin rằng thông tin của mình bây giờ được phản ánh trong giá. Mặt khác, nếu cổ phiếu giảm, cô ấy có thể tiếp tục nắm giữ nó, tin rằng thị trường chưa đánh giá cao thông tin của mình. Các nhà đầu tư cũng có thể chọn đóng lệnh thắng và nắm giữ lệnh thua đơn giản vì họ tin rằng giá sẽ đảo ngược trở lại."

Nhấn để mở rộng...

Vào năm 2001, Grinblatt và Keloharju đã mở rộng nghiên cứu của Odean để xem xét thị trường chứng khoán Phần Lan. Cặp đôi này đã nghiên cứu hồ sơ giao dịch của hầu hết tất cả các nhà đầu tư Phần Lan trong khoảng thời gian 1995 - 1996. Kết quả xác nhận những phát hiện của Odean:

"So với một cổ phiếu có lãi vốn, một cổ phiếu có lỗ vốn lên đến 30% có khả năng được bán thấp hơn 21%; một cổ phiếu có lỗ vốn vượt quá 30% có khả năng được bán thấp hơn 32%. Hơn nữa, các cổ phiếu có lợi nhuận quá khứ cao hoặc giao dịch gần mức đỉnh hàng tháng có nhiều khả năng được bán."

Nhấn để mở rộng...

Nói cách khác, các nhà đầu tư Phần Lan có nhiều khả năng nắm giữ các vị thế lỗ 30% trở lên khi so sánh với việc chốt lời. Nhưng tại sao chúng ta không đóng những lệnh thua của mình?

Tại sao chúng ta lại đóng lệnh thắng và giữ lệnh thua?

Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần những "cây đa, cây đề" của kinh tế học hành vi, Kahneman và Tversky. Shefrin và Statman quy kết phần lớn kết quả của Hiệu ứng ngược vị thế cho Lý thuyết Triển vọng của Kahneman và Tversky, lý thuyết này cố gắng giải thích tại sao mọi người phản ứng khác nhau với lợi ích và thua lỗ.






Chúng ta sẽ không ngoại suy Lý thuyết Triển vọng ở đây. Tuy nhiên, có hai quy tắc bạn cần biết khi chúng liên quan đến Hiệu ứng ngược vị thế:

1. Các cá nhân không thích rủi ro khi chốt lời, ưu tiên các giải pháp mang lại lợi ích kỳ vọng thấp hơn, nhưng có độ chắc chắn cao hơn (hàm giá trị lõm).
2. Các cá nhân thường tìm kiếm rủi ro khi chấp nhận thua lỗ. Họ ưu tiên các giải pháp dẫn đến lợi ích kỳ vọng thấp hơn, miễn là họ có thể tránh được thua lỗ (hàm giá trị lồi).

Hãy sử dụng một ví dụ để minh họa cách hai quy tắc trên kích hoạt Hiệu ứng ngược vị thế. Có hai giả định trong mô hình của chúng ta:

• Thứ nhất, chúng ta giả định không có thuế hoặc chi phí giao dịch.
• Thứ hai, chúng ta giả định rằng cổ phiếu chỉ có thể di chuyển theo một mức 10 đô la mỗi chiều.

Giả sử bạn mua một cổ phiếu ở mức 50 đô la và đến cuối tháng, nó giảm xuống còn 40 đô la. Với cổ phiếu ở mức giá 40 đô la/cổ phiếu, bạn có hai lựa chọn: mua hoặc bán.

Nhưng việc này không dễ dàng như "mua hoặc bán" vì các nhà đầu tư đưa ra quyết định thông qua lăng kính Lý thuyết Triển vọng. Vì vậy, câu hỏi sẽ trông giống như thế này:

• Lựa chọn A: Bán cổ phiếu và biến khoản lỗ "trên giấy" thành khoản lỗ "thực tế"
• Lựa chọn B: Giữ cổ phiếu thêm một tháng với tỷ lệ hòa vốn là 50-50 đối với khoản đầu tư

Khi được trình bày theo cách này, nhà đầu tư sẽ chọn Lựa chọn B vì nó mang lại cho họ cơ hội cao hơn về việc thua lỗ ít hơn, so với khoản lỗ "chắc chắn" của Lựa chọn A. Điều này giải thích tại sao các nhà đầu tư nắm giữ lệnh thua và đóng lệnh thắng sớm. Miễn là người ta không đóng lệnh, thì luôn có cơ hội đảo ngược tình thế.

Ngoài ra còn có những lý do tâm lý khiến nhà đầu tư nắm giữ lệnh thua. Leroy Gross, trong cuốn sách "The Art of Selling Intangibles: How To Make your Million($) by Investing Other People's Money", mô tả lý do tại sao hy vọng lại giúp nhà đầu tư chọn Lựa chọn B:

"Tuy nhiên, nhiều khách hàng sẽ không bán bất cứ thứ gì với giá lỗ. Họ không muốn từ bỏ hy vọng kiếm tiền từ một khoản đầu tư cụ thể, hoặc có lẽ họ muốn gỡ hòa trước khi rút lui."

Nhấn để mở rộng...

Nắm giữ lệnh thua giải thích tại sao chúng ta đóng lệnh thắng nhanh chóng

Hiệu ứng ngược vị thế có thể được rút gọn thành cái tôi. Đó là việc không thể thừa nhận thất bại, chấp nhận thua lỗ và bước tiếp.


"Không," chúng ta tự nhủ, "đó là thị trường sai, chứ không phải tôi!" Đối mặt với thua lỗ "trên giấy", chúng ta cố gắng kích thích cái tôi của mình bằng cách đạt được những chiến thắng nhỏ, nhanh chóng.

Bạn có thấy một mô hình ở đây không?

Không có gì khiến chúng ta cảm thấy tốt hơn khi thấy màu xanh trong tài khoản. Và vị thế đó giảm 35%? Đó là một khoản lỗ trên giấy. Điều đó không tính! Và ngoài ra, bạn sẽ bán nó khi nó trở lại điểm hòa vốn.

Tuy nhiên, làm như vậy chắc chắn dẫn đến việc thổi bay không phải một mà là nhiều tài khoản giao dịch.

May mắn thay, chúng ta có thể giảm thiểu những ảnh hưởng như vậy!

Làm thế nào để chống lại Hiệu ứng ngược vị thế?

Bất kỳ người làm vườn nào cũng sẽ nói với bạn rằng cách "điều trị" rất đơn giản: Cắt cỏ dại và tưới nước cho hoa.

Nhưng nó phức tạp hơn thế. Ví dụ, làm thế nào chúng ta biết đâu là hoa và đâu là cỏ dại? Làm thế nào chúng ta có thể biết liệu chúng ta đang cắt một loại cỏ dại sẽ biến thành hoa?



Để trả lời những câu hỏi này, chúng ta cần xác định chiến lược của mình - cách chúng ta giao dịch thị trường. Chúng ta có thể chia đôi các kỹ thuật thành phân tích kỹ thuật (technical) và phân tích cơ bản (fundamental).

Các chiến lược kỹ thuật dựa vào hành động giá, biểu đồ và các chỉ báo khác để xác định điểm vào và thoát lệnh. Còn phương pháp phân tích cơ bản sẽ dựa vào hiệu suất cơ bản của doanh nghiệp để thiết lập giá trị nội tại hợp lý và sau đó cố gắng mua với mức chiết khấu đáng kể so với ước tính giá trị nội tại đó.

Hiệu ứng ngược vị thế gây tổn hại cho cả hai loại nhà giao dịch. Ví dụ, các nhà giao dịch kỹ thuật có thể nắm giữ lệnh thua bằng cách bỏ qua lệnh cắt lỗ và thu hẹp người lệnh thắng bằng cách không đặt mục tiêu lợi nhuận phù hợp trước khi đặt lệnh giao dịch. Các nhà đầu tư cơ bản có thể nắm giữ lệnh thua trong bối cảnh những thay đổi tiêu cực trong hoạt động kinh doanh cơ bản. Họ có thể kìm hãm lợi nhuận bằng cách bán một công ty tuyệt vời vì nó trông có vẻ đắt đỏ.


Chúng ta có thể đánh bại Hiệu ứng ngược vị thế bằng cách gắn bó với chiến lược của mình và duy trì sự tự chủ:

• Đối với nhà giao dịch kỹ thuật, điều này có nghĩa là tôn trọng lệnh cắt lỗ và đặt mục tiêu lợi nhuận được xác định trước đáp ứng tham số Risk:Reward chấp nhận được (ví dụ: 1:3).
• Đối với các nhà đầu tư cơ bản, điều này có nghĩa là tập trung vào hoạt động kinh doanh cơ bản và không để hành động giá quyết định thành công hoặc thất bại của một khoản đầu tư.

Ví như có một cách giải quyết triệt để Hiệu ứng ngược vị thế, thì đó,chính là: Chậm rãi đóng lệnh thắng và nhanh chóng cắt lỗ với lệnh thua. Đây là điều trái khoáy nhất mà bạn có thể làm trên thị trường!


Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà