Học phân tích thị trường từ Stockcharts (Bài 178): Đường cong lợi suất (phần iii)

Tóm tắt bài trước:

• Đường cong lợi suất là một biểu đồ thể hiện lợi suất trên các trái phiếu có kỳ hạn khác nhau. Ví dụ phổ biến nhất là Đường cong lợi suất Trái phiếu Chính phủ, nhưng có nhiều loại đường cong lợi suất cho các loại trái phiếu khác, chẳng hạn như trái phiếu công ty, trái phiếu lợi suất cao, v.v.
• Nói đơn giản, đường cong lợi suất chỉ là 1 đường nối các mức lợi suất của các trái phiếu có kỳ hạn khác nhau. Ví dụ, đường cong lợi suất được hình thành khi chúng ta nối các điểm thể hiện lợi suất của trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ với kỳ hạn 3 tháng, 2 năm, 5 năm, 7 năm và 10 năm. Đường cong lợi suất Trái phiếu Chính phủ thường được gọi là đường cong lợi suất chuẩn.
• Trục tung (trục đứng) của biểu đồ đường cong lợi suất cho biết lợi suất, trong khi trục hoành hiển thị thời gian đáo hạn của trái phiếu (thường được chuyển đổi thành tháng để có được tỷ lệ thích hợp trên biểu đồ).
• Mặc dù đường cong lợi suất có thể được xây dựng bằng cách sử dụng dữ liệu của tất cả các kỳ hạn, nhưng việc có quá nhiều lợi suất ngắn hạn trên 1 đường cong thường không mang lại nhiều giá trị. Chúng ta chỉ cần 1 đường cong tương đối là được nên biểu đồ đường cong lợi suất sẽ bỏ qua một số lợi suất ngắn hạn. Đường cong lợi suất mà chúng ta nên, và thường sử dụng sẽ bao gồm mức lợi suất của các kỳ hạn: 3 tháng, 2 năm, 5 năm, 7 năm, 10 năm, 20 năm và 30 năm.
• Về cơ bản, có ba hình dạng mà một đường cong lợi suất có thể có. Đường cong bình thường có lãi suất ngắn hạn thấp hơn lãi suất dài hạn; Đường cong đảo ngược khi lãi suất ngắn hạn cao hơn lãi suất dài hạn; và Đường cong phẳng có lãi suất ngắn hạn và dài hạn gần như bằng nhau.
• Trong một đường cong lợi suất bình thường, lợi suất trên các kỳ hạn ngắn thấp hơn so với các kỳ hạn cao, đường cong lợi suất cong dần lên, với tốc độ gia tăng lợi suất sẽ giảm dần. Đường cong lợi suất có hình dạng bình thường thường được nhìn thấy trong một môi trường kinh tế đang tăng trưởng bình thường và không có thay đổi về lạm phát hoặc tín dụng khả dụng.

Đường cong Đảo ngược:

Đường cong lợi suất đảo ngược đề cập đến tình huống trong đó trái phiếu có thời hạn ngắn hơn mang lại lợi suất cao hơn trái phiếu dài hơn. Bất chấp tên gọi, đường cong lợi suất đảo ngược không nhất thiết phải đảo ngược “hoàn toàn”. Đôi khi chỉ một số phần của đường cong bị đảo ngược; điều này có thể gây ra các cục như cục bướu hoặc vết lõm như cái ổ gà trên đường cong của chúng ta, nó cho thấy dấu hiệu bất thường. Anh em thử tưởng tượng như hình trên, cái lợi suất trái phiếu 5 năm nó lớn hơn 7 năm sẽ như thế nào?

Một đường cong lợi suất đảo ngược thường được coi là tín hiệu cho thấy tăng trưởng kinh tế sẽ sớm chững lại hoặc đảo ngược, thậm chí có thể báo hiệu sự bắt đầu của suy thoái. Nguyên nhân là do các nhà đầu tư nghĩ rằng thời kỳ tăng trưởng kinh tế đã, hoặc sẽ sớm kết thúc, nó sẽ biến cái rủi ro trong ngắn hạn cao hơn cái rủi ro về dài hạn, chính vì thế mức lợi suất cũng phải tăng lên tương xứng với mức độ rủi ro đó. Ngoài ra, nó cũng thể hiện nhu cầu thanh khoản của nền kinh tế trong ngắn hạn rất cao, khi đó các chủ thể phát hành chấp nhận một lãi suất cao để huy động vốn ngắn hạn. Điều này thường xảy ra khi Chính phủ thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ, làm giảm khả năng tiếp cận vốn của nền kinh tế.. Quá trình này có thể gây ra sự đảo ngược (một phần) đường cong lợi suất.

Đường cong lợi suất đảo ngược là tương đối hiếm; khi chúng xảy ra, chúng có xu hướng thu hút nhiều sự chú ý.



Ví dụ trên cho thấy đường cong lợi suất đảo ngược vào ngày 24 tháng 8 năm 2000, trong bối cảnh bong bóng dot-com bùng nổ. Biểu đồ S&P 500 ở bên phải cho thấy thị trường chứng khoán đã bắt đầu chuẩn bị cho một đợt suy thoái lớn trong khoảng thời gian của sự đảo ngược này.

Khi mọi người nói về "sự nghịch đảo của đường cong lợi suất", họ thường đề cập đến phân đoạn 10 năm - 2 năm; đường cong được coi là đảo ngược khi lợi suất 10 năm thấp hơn lợi suất 2 năm. Chúng ta có thể thấy nó xuất hiện vào ngày 24 tháng 8 năm 2000 trong biểu đồ đường cong lợi suất phía trên.

Một cách khác để thể hiện mối quan hệ đó là vẽ biểu đồ chênh lệch giữa hai mức lợi suất này (UST10Y- UST2Y), như được hiển thị trong biểu đồ bên dưới.



Khi mối quan hệ này giảm xuống dưới 0, đường cong 10-2 bị đảo ngược. Biểu đồ chênh lệch cho chúng ta thấy rằng đường cong lợi suất đã bị đảo ngược trong hầu hết năm 2000, tương ứng với sự bùng nổ bong bóng dot-com.