Lựa chọn sàn giao dịch tiền số, tiền mã hóa quốc tế hay Việt Nam?

Chính phủ đang triển khai xây dựng khung pháp lý quản lý tài sản số, tiền mã hóa, tiền số tại Việt Nam và điều này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích kinh tế đáng kể.

Viện Nghiên cứu Phát triển Công nghệ ngân hàng - Trường ĐH Kinh tế - Luật (ĐH Quốc gia TP.HCM) vừa công bố một số phân tích ban đầu về việc lựa chọn sàn giao dịch tiền mã hóa, tiền số quốc tế hay Việt Nam. Nhóm nghiên cứu đã thực hiện khảo sát từ ngày 9.5 - 27.5 để đo lường cảm nhận của nhà đầu tư về những yếu tố tác động đến ý định và hành vi chuyển sang sàn giao dịch tiền mã hóa, tiền số của Việt Nam.




Cụ thể, đa số nhà đầu tư (hơn 81%) bày tỏ ý định duy trì hoạt động đầu tư trên cả sàn quốc tế và Việt Nam nếu sàn nội địa được mở chính thức. Điều này cho thấy tiềm năng của sàn nội địa trong việc thu hút cả nhà đầu tư hiện tại và tái kích hoạt những người đã ngừng giao dịch. Yêu cầu cấp thiết nhất của nhà đầu tư đối với sàn Việt Nam là tính “minh bạch”. Nhà đầu tư mong muốn sự minh bạch về khung pháp lý (chính sách hỗ trợ, bảo mật) và hệ thống giao dịch (phí, thông tin niêm yết, giám sát) để bảo vệ họ khỏi rủi ro thao túng thị trường và thiếu thông tin, vốn là các vấn đề thường gặp trên sàn giao dịch quốc tế.

Đối với nghĩa vụ thuế, khoảng 55% nhà đầu tư sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ thuế đối với thu nhập từ tiền mã hóa khi Việt Nam hợp thức hóa loại tài sản này. Tuy nhiên, sự sẵn sàng này đi kèm với các điều kiện quan trọng: chính sách thuế cần rõ ràng, minh bạch; thuế suất hợp lý (5 - 10%); miễn hoặc giảm thuế trong giai đoạn đầu (3 - 5 năm); và chỉ thu thuế trên lợi nhuận thực tế và có cơ chế khấu trừ đối với khoản lỗ.

Bên cạnh đó, có 74% nhà đầu tư nhận định việc kiểm soát ngoại hối có tác động quan trọng và đa chiều đến quyết định tham gia đầu tư tiền mã hóa, tiền số trên sàn Việt Nam. Họ đề xuất các kiến nghị liên quan ở các khía cạnh: pháp lý, cơ chế chuyển đổi tiền tệ, quy trình giao dịch, và hướng dẫn giao dịch xuyên biên giới.

Khảo sát cũng chỉ ra tồn tại khoảng cách đáng kể giữa nhận thức chủ quan và hiểu biết chuyên môn về tiền mã hóa và tài sản số của nhà đầu tư. Một số nhà đầu tư chưa phân biệt chính xác bản chất tiền mã hóa, thậm chí liệt kê cả chứng khoán, vàng, bất động sản vào danh mục tài sản số. Điều này khẳng định nhu cầu cấp thiết về các chương trình nâng cao nhận thức và giáo dục tài chính để cải thiện khả năng đánh giá và ra quyết định đầu tư, cũng như phòng ngừa rủi ro và lừa đảo.

Từ đó, nhóm nghiên cứu khuyến nghị Chính phủ cần hoàn thiện khung pháp lý: Xây dựng quy định rõ ràng để bảo vệ quyền lợi và dữ liệu cá nhân; thiết lập cơ chế giám sát và ngăn chặn thao túng thị trường (ví dụ wash trading, front-running). Có chính sách thuế linh hoạt: Miễn, giảm thuế trong giai đoạn đầu phát triển thị trường; chỉ đánh thuế trên phần lợi nhuận thực tế. Quản lý ngoại hối có khung pháp lý rõ ràng, phân định trách nhiệm giữa các bên; quy trình chuyển đổi tiền tệ, giao dịch và kê khai thuế được chuẩn hóa; hướng dẫn chi tiết cho các giao dịch xuyên biên giới. Đồng thời nâng cao nhận thức và giáo dục tài chính như triển khai chương trình đào tạo về bản chất và rủi ro của tài sản số nhằm giúp nhà đầu tư ra quyết định đúng.