[Series Những Thách Thức Trong Tâm Lý Giao Dịch] - Phần 4: Sự thất vọng

Xin chào cả nhà!

Trong hành trình giao dịch, những thách thức tâm lý luôn đóng vai trò then chốt trong việc quyết định sự thành bại của mỗi nhà giao dịch. Với mục tiêu giúp các nhà giao dịch hiểu rõ hơn về các vấn đề tâm lý và cách vượt qua chúng, Brett Steenbarger – chuyên gia hàng đầu về tâm lý giao dịch – đã cho ra đời series bài viết "Trading Psychology Challenges" (Những Thách Thức Trong Tâm Lý Giao Dịch).


Với nền tảng là một nhà tâm lý học lâm sàng và kinh nghiệm làm việc với các nhà giao dịch chuyên nghiệp tại các quỹ đầu tư lớn, series này của Brett Steenbarger sẽ tập trung vào việc chẩn đoán và giải quyết những khó khăn tâm lý mà các nhà giao dịch thường gặp phải, từ sự kiệt sức, căng thẳng, đến việc mất động lực hay quản lý cảm xúc khi đối mặt với thị trường. Brett không chỉ cung cấp các phân tích sâu sắc mà còn đưa ra các giải pháp thực tiễn, dựa trên bằng chứng và kinh nghiệm thực tế, giúp người đọc ứng dụng hiệu quả vào công việc giao dịch hàng ngày.

Phần 4 của series sẽ phân tích nguyên nhân và tác động của sự thất vọng trong trading, đặc biệt là cách nó ảnh hưởng đến tâm lý và hiệu suất của nhà giao dịch. Tác giả sẽ giải thích mối liên hệ giữa kỳ vọng, cảm xúc và phản ứng tâm lý, đồng thời đề xuất các phương pháp thực tiễn để kiểm soát sự thất vọng, giúp nhà giao dịch duy trì sự tỉnh táo và cải thiện khả năng ra quyết định.

Series "Những Thách Thức Trong Tâm Lý Giao Dịch" này không chỉ dành cho những nhà giao dịch đang tìm kiếm sự cải thiện hiệu suất, mà còn là nguồn cảm hứng cho bất kỳ ai muốn xây dựng một tâm lý mạnh mẽ, kiên định trước những biến động của thị trường.



Lời tác giả: Bài viết chi tiết về cách chẩn đoán vấn đề trong trading là phần nền tảng hữu ích cho loạt bài viết này về những thách thức trong tâm lý giao dịch. Trước khi tìm kiếm giải pháp cho những vấn đề ảnh hưởng đến trading, điều quan trọng là phải xác định xem đó là vấn đề trong trading ảnh hưởng đến tâm lý hay thách thức tâm lý cản trở trading Bài viết ở trên có thể giúp bạn phân biệt được điều quan trọng này – cùng với một số điểm mấu chốt khác.

Trong số tất cả các vấn đề tâm lý mà tôi quan sát được ở các nhà giao dịch có tính cạnh tranh cao, sự thất vọng là vấn đề phổ biến nhất.

Thực tế, như tôi đã đề cập trong một buổi thuyết trình cho các nhà quản lý quỹ gần đây, sự thất vọng là một ví dụ điển hình về nguyên tắc rằng điểm mạnh, khi bị đẩy đến cực đoan, có thể trở thành điểm yếu.



Khi chúng ta có xu hướng theo đuổi thành tựu và đòi hỏi cao ở bản thân, bất cứ điều gì cản trở con đường của chúng ta đều dễ dàng gây ra sự thất vọng. Sự thất vọng đó, đến lượt nó, sẽ kích hoạt trạng thái "chiến đấu hoặc bỏ chạy" (fight or flight), khiến chúng ta không còn giữ được sự tỉnh táo cần thiết trong vỏ não trước trán. Thay vào đó, chúng ta kích hoạt các vùng vận động để ứng phó với tình huống, hành động theo cách mà chúng ta sẽ không bao giờ cân nhắc nếu chúng ta bình tĩnh và tập trung từ đầu ngày giao dịch.

Như trích dẫn trên cho thấy, sự thất vọng bắt nguồn từ kỳ vọng. Khi chúng ta có một mục tiêu và mục tiêu đó bị cản trở, chúng ta có xu hướng tự nhiên hành động để loại bỏ chướng ngại vật. Điều này có thể hữu ích, chẳng hạn như khi đường lái xe của chúng ta bị chắn bởi tuyết cao do gió thổi. Sự thất vọng trong tình huống đó có thể tạo động lực để chúng ta cầm xẻng xúc tuyết. Nhưng nếu chúng ta không thể thực hiện hành động khắc phục? Nếu một chiếc xe bất ngờ tạt ngang không báo hiệu và suýt gây ra tai nạn, chúng ta sẽ không có hành động mang tính xây dựng nào ngay lập tức. Thay vào đó, chúng ta trút giận bằng cách chửi rủa, bấm còi, v.v.

Giả sử, chúng ta đang vội vã đến điểm hẹn. Chúng ta cần đến đúng giờ, và đột nhiên có một chiếc xe cắt ngang khiến chúng ta bị kẹt lại ở đèn đỏ. Khi đó, sự thất vọng rất có thể chuyển hóa thành cơn giận dữ. Sự bất tiện giờ đây được não bộ xử lý như một mối đe dọa, và cơ chế "chiến đấu hoặc bỏ chạy" hoạt động quá mức.



Không chỉ đơn thuần là một mục tiêu bị cản trở gây ra sự thất vọng; chính nhu cầu đạt được mục tiêu đó mới là thứ khiến chúng ta phản ứng theo cách hủy hoại hiệu suất. Nếu chúng ta phản ứng với tình huống giao thông bằng cách vượt đèn đỏ hoặc đổi làn đột ngột, chúng ta có thể gây ra một vụ tai nạn thực sự. Đây là những hành động mà chúng ta sẽ không bao giờ làm trong điều kiện lái xe bình thường.




Như tôi đã chỉ ra trong cuốn "The Psychology of Trading", nhiều khi sự thất vọng và tức giận là phản ứng với tình huống hiện tại nhưng thực ra lại khơi gợi những cảm xúc từ những thách thức và xung đột trong quá khứ. Trong những trường hợp như vậy, sự thất vọng của chúng ta có vẻ như vượt quá mức cần thiết so với tình huống hiện tại. Đó là vì chúng ta đang phản ứng với những tình huống trong quá khứ, chứ không chỉ là tình huống (tương tự) đang diễn ra.



Ví dụ, nếu chúng ta từng gặp nhiều khó khăn trong học tập, có thể do khuyết tật học tập, thì những thất bại nhỏ trong trading có thể khiến chúng ta nhớ lại những thất bại trước đây, dẫn đến sự tự phê phán, tiêu cực và thất vọng. Trong những trường hợp như vậy, vấn đề thất vọng của chúng ta sẽ không chỉ giới hạn trong bối cảnh giao dịch.

Khi quá khứ ảnh hưởng đến hiện tại, nó thường tác động đến nhiều lĩnh vực trong cuộc sống, bao gồm cả các mối quan hệ và công việc. Nếu những khuôn mẫu này đang gây trở ngại trong nhiều khía cạnh của cuộc sống, thì việc tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp có thể rất hữu ích.

Khi sự thất vọng mang tính tình huống và chủ yếu xuất hiện trong bối cảnh giao dịch, các kỹ thuật được mô tả trong cuốn "The Daily Trading Coach", chẳng hạn như xây dựng liên kết tích cực và phương pháp tiếp xúc dần, có thể rất hữu ích.



Một phương pháp đặc biệt hiệu quả là giải quyết trực tiếp nhu cầu nhận thức, yếu tố thúc đẩy sự chuyển đổi từ thất vọng sang tức giận. Việc cảm thấy thất vọng khi không đạt được mục tiêu mong muốn là điều tự nhiên—và không hẳn là vấn đề. Nhưng khi chúng ta tự nhủ rằng mình phải đạt được mục tiêu đó ngay bây giờ, chúng ta đang tự đặt mình vào tình thế phản ứng thái quá.

Trong những trường hợp như vậy, việc rèn luyện bản thân chấp nhận thua lỗ và học hỏi từ đó là điều rất có lợi cho tâm lý giao dịch. Đã không ít lần tôi tham gia vào một giao dịch tốt với kỳ vọng lợi nhuận dương nhưng kết quả lại không như mong đợi. Khi điều đó xảy ra, tôi thường tự nhủ: "Lẽ ra giao dịch này phải hiệu quả!" Điều này dẫn tôi đến giả thuyết rằng thị trường có thể không duy trì được hướng đi kỳ vọng và thậm chí có thể di chuyển theo hướng ngược lại. Điều đó rất hữu ích khi một giao dịch phá vỡ xu hướng ( breakout) đột ngột chững lại và quay về phạm vi giao dịch trước đó. Chấp nhận khoản lỗ và ngay lập tức tìm kiếm cơ hội hồi phục trong phạm vi đó, với giả định rằng nhiều người khác cũng đang mắc kẹt như vậy, có thể biến một giao dịch thua lỗ thành một bài học giúp tạo ra một giao dịch thắng lợi thậm chí còn lợi nhuận cao hơn.

Ngoài ra, chúng ta cũng có thể rút ra những thông tin hữu ích về sai lầm giao dịch từ các giao dịch thua lỗ. Có thể cách thực hiện lệnh vào của chúng ta quá cẩu thả, khiến chúng ta phải thiết lập các quy tắc chắc chắn hơn cho việc vào lệnh. Điều này giúp chuyển hướng sự thất vọng theo cách mang tính xây dựng, thay vì biến nó thành cơn giận dữ.


Nhiều nhà giao dịch mà tôi làm việc cùng đã học cách trở nên nhạy bén hơn với các tín hiệu từ tâm trí và cơ thể, nhận ra sự thất vọng khi nó đang hình thành. Họ có thể nhận diện đây là một mô thức cảm xúc đã từng khiến họ mất tiền trước đây, và điều đó nhắc nhở họ rời màn hình giao dịch để lấy lại sự cân bằng cảm xúc. Chúng ta có thể thay đổi một mô thức cảm xúc nếu chúng ta nhận thức rõ về nó. Mindfulness (chánh niệm) là phương pháp đối phó tuyệt vời với giao dịch mang tính phản ứng trong lúc thị trường căng thẳng.


Thân tag các anh/chị: @lapuma @hoangmylan @TradePips @Hoa Việt @Bedauco @Lý Khánh Linh @minhchik3 @BBTO @lenam59 @Kevin2022 @anhnguyen14 @yaguara @ngoi_sao_co_doc @quangthanhtv @PhuocDung10x3b

Anh/chị nào muốn theo dõi series này thì bình luận "Tôi quan tâm" ở bên dưới để em tag vào các bài viết tiếp theo của series nha!


Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà