[101 Bài Học Giúp Bạn Trở Thành Huấn Luyện Viên Giao Dịch Của Chính Mình] - Bài 29: Tối đa hoá sự tự tin và kiên trì với giao dịch của bạn

Xin chào cả nhà!

Brett Steenbarger là một trong những chuyên gia hàng đầu về tâm lý giao dịch, với nhiều năm kinh nghiệm huấn luyện các trader chuyên nghiệp và chia sẻ kiến thức qua các cuốn sách kinh điển như cuốn "The Psychology of Trading" và "Enhancing Trader Performance".

Trong cuốn "The Daily Trading Coach", ông mang đến một hướng tiếp cận thực tiễn, giúp các trader tự trở thành huấn luyện viên của chính mình để phát triển kỹ năng, rèn luyện tư duy và cải thiện hiệu suất giao dịch.




Với 101 bài học súc tích, cuốn sách này không chỉ cung cấp những chiến lược tâm lý, mà còn hướng dẫn bạn những phương pháp áp dụng ngay vào thực tế giao dịch hàng ngày.

Series này sẽ giúp bạn khám phá những bài học quan trọng từ cuốn "The Daily Trading Coach" và cách tận dụng chúng để nâng cao hiệu quả giao dịch cũng như phát triển bản thân một cách toàn diện.

Hãy cùng bắt đầu hành trình trở thành một nhà giao dịch với tâm lý vững vàng và kỷ luật hơn nhé!


Mục tiêu của cuốn "The Daily Trading Coach" là dạy bạn càng nhiều càng tốt về việc tự huấn luyện, để bạn có thể tự hướng dẫn bản thân đến thành công trên thị trường tài chính. Từ khóa quan trọng trong tiêu đề là “Hàng Ngày.” Cuốn sách này được thiết kế để trở thành một tài liệu mà bạn có thể sử dụng mỗi ngày nhằm phát huy thế mạnh và khắc phục điểm yếu của mình.

Sau khi viết hai cuốn sách—"The Psychology of Trading" (Tâm Lý Giao Dịch) và "Enhancing Trader Performance" (Nâng Cao Hiệu Suất Giao Dịch)—cùng với hơn 1.800 bài viết trên blog TraderFeed (www.traderfeed.blogspot.com/), tôi từng nghĩ rằng mình đã bao quát khá đầy đủ lĩnh vực tâm lý giao dịch. Tuy nhiên, chỉ ba năm sau khi xuất bản cuốn sách về hiệu suất giao dịch, tôi lại một lần nữa cầm bút (điện tử) để hoàn thành bộ ba cuốn sách về tâm lý giao dịch, lần này tập trung vào quá trình tự huấn luyện.

Hai thực tế đã dẫn đến sự ra đời của cuốn "The Daily Trading Coach". Trước hết, khi xem xét lưu lượng truy cập trên blog TraderFeed, tôi nhận thấy rằng một lượng lớn độc giả—khoảng một phần ba—truy cập trang web trong vòng một giờ trước khi thị trường mở cửa. Điều này khiến tôi thấy thú vị, vì hầu hết các bài viết trên blog không cung cấp lời khuyên giao dịch cụ thể. Thay vào đó, chúng tập trung vào các chủ đề về tâm lý và hiệu suất giao dịch—những nội dung có giá trị bất kể thời gian nào trong ngày.

Khi tôi hỏi một nhóm độc giả đáng tin cậy về xu hướng này, họ trả lời rằng họ đang sử dụng blog như một dạng “huấn luyện viên giao dịch thay thế.” Việc đọc lại các bài viết giúp họ nhắc nhở bản thân về kế hoạch và ý định trước khi bước vào “chiến trường tài chính.” Điều này càng được củng cố khi tôi thu thập số liệu thống kê về những bài viết phổ biến nhất trên blog. Phần lớn trong số đó là những bài viết thực tiễn về tâm lý giao dịch. Hầu hết đều có nội dung mang tính động viên, dù đôi khi thách thức những giả định của người đọc. Có vẻ như các nhà giao dịch đang tìm kiếm sự hướng dẫn và phần nào đó tìm thấy nó trong blog.

Thực tế thứ hai định hình nên cuốn sách này là sự phát triển của xuất bản điện tử và những thay đổi nhanh chóng trong ngành xuất bản. Cho đến thời điểm đó, số lượng sách điện tử (e-book) dành cho các nhà giao dịch vẫn còn rất ít. Ngay cả khi có, chúng cũng chỉ đơn thuần là phiên bản điện tử của sách in. Dù xuất bản điện tử mang lại sự tiện lợi và hấp dẫn, hầu hết các nhà giao dịch mà tôi tham khảo ý kiến đều không chủ động tìm kiếm hoặc sử dụng e-book. Lý do phổ biến nhất là họ không muốn dành hàng giờ ngồi trước màn hình để đọc thông tin sau cả một ngày giao dịch căng thẳng. Tôi nhanh chóng nhận ra rằng những người tham gia thị trường tài chính không sử dụng phương tiện điện tử theo cùng cách họ tiếp cận sách in. Điều đó khiến tôi suy nghĩ về việc viết một cuốn sách theo một cách khác—một cuốn sách phù hợp hơn với kỷ nguyên xuất bản điện tử nhưng cũng có thể sử dụng dưới dạng bản in.

Khi kết hợp hai quan sát trên, bạn sẽ hiểu được tầm nhìn dẫn đến cuốn sách này: một "huấn luyện viên giao dịch trong một cuốn sách" mà bạn có thể dễ dàng đọc trên màn hình cũng như trên giấy. Mục tiêu là tích hợp nội dung từ blog và sách, tạo ra những “bài học” thực tế giúp nhà giao dịch trở thành huấn luyện viên của chính mình. Cuốn "The Daily Trading Coach" gồm 101 bài học, mỗi bài dài vài trang. Mỗi bài học tuân theo một cấu trúc chung: xác định một thách thức trong trading, đề xuất cách tiếp cận để vượt qua thử thách đó, và cung cấp một bài tập hoặc nhiệm vụ cụ thể để thực hành.

Các chương của sách độc lập với nhau: bạn có thể đọc theo thứ tự hoặc sử dụng mục lục để tìm ngay bài học phù hợp nhất với tình huống giao dịch hiện tại của bạn. Không giống như một cuốn sách truyền thống mà bạn đọc từ đầu đến cuối trong vài lần ngồi đọc, cuốn sách này được thiết kế để bạn tiếp thu từng bài học một, áp dụng vào quá trình phát triển bản thân với tư cách một nhà giao dịch. Giống như blog, nó là một lời nhắc nhở trên màn hình về những điều bạn nên làm khi bạn ở trạng thái tốt nhất. Nhưng hơn cả blog, đây còn là một lộ trình với những hiểu biết thực tế và công cụ giúp bạn khám phá và phát huy tối đa khả năng của chính mình.

Tham vọng của tôi là gói gọn trong 101 bài học này nhiều kiến thức hữu ích và phương pháp thực tiễn hơn những gì bạn có thể nhận được từ nhiều hội thảo đắt tiền hay các buổi huấn luyện cá nhân, mà với chi phí thấp hơn rất nhiều. Thường thì, mục tiêu của các nhà tổ chức hội thảo và huấn luyện viên là biến bạn thành khách hàng lâu dài. Nhưng mục tiêu của cuốn sách này hoàn toàn ngược lại: cung cấp cho bạn công cụ để tự trở thành huấn luyện viên của chính mình, giúp bạn phát triển cả về mặt nghề nghiệp lẫn cá nhân. Nói cách khác, đây là một cuốn cẩm nang về tâm lý giáo dục—một hướng dẫn thực tế để cải thiện bản thân và nâng cao hiệu suất của bạn.

Nhìn vào mục lục, bạn sẽ thấy rằng mỗi chương trong số 10 chương đều chứa 10 bài học. Các chương này bao quát nhiều chủ đề liên quan đến tâm lý và hiệu suất giao dịch, bao gồm các bài học cụ thể về cách áp dụng các phương pháp trị liệu tâm lý ngắn hạn theo hướng phân tâm học, nhận thức và hành vi để thay đổi các mô thức hành vi tiêu cực và hình thành những thói quen tích cực mới.

Hai chương cuối đặc biệt thú vị: Chương 9 bao gồm quan điểm tự huấn luyện từ 18 nhà giao dịch thành công, những người thường xuyên chia sẻ công việc của họ trực tuyến. Chương 10 thực hiện lời hứa lâu năm với độc giả của TraderFeed, hướng dẫn cách nhận diện mô hình lịch sử trong giao dịch bằng Excel. Mỗi bài học đều đi kèm với bài tập và gợi ý thực hành (“Coaching Cues”) giúp bạn áp dụng ý tưởng vào thực tế.

Vâng, mục tiêu của cuốn sách là giúp bạn trở thành huấn luyện viên giao dịch của chính mình. Nhưng nếu nhìn kỹ vào tiêu đề các chương và bài học, bạn sẽ nhận ra rằng mục đích lớn hơn của nó là giúp bạn tự huấn luyện bản thân trong cuộc sống. Những thử thách và sự không chắc chắn mà ta đối mặt khi giao dịch—việc theo đuổi phần thưởng trong khi chấp nhận rủi ro—cũng xuất hiện trong sự nghiệp và các mối quan hệ cá nhân, không chỉ trong thị trường tài chính. Những kỹ thuật giúp bạn làm chủ bản thân với tư cách một nhà giao dịch cũng sẽ hữu ích trong mọi lĩnh vực khác của cuộc sống. Theo nghĩa đó, mục tiêu không chỉ là kiếm tiền trên thị trường, mà là thịnh vượng trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Nếu cuốn sách này có thể trở thành một công cụ giúp bạn đạt được sự thịnh vượng, cả trong và ngoài thị trường tài chính, tôi sẽ rất lấy làm vinh hạnh.





Quá ít người trong chúng ta thực sự hóa thân vào những lý tưởng của chính mình. Chúng ta có điểm mạnh và tài năng, ước mơ và khát vọng. Nhưng nếu nhìn vào từng giờ, từng ngày, không nhiều lý tưởng trong số đó được thể hiện một cách cụ thể. Ngày tháng trôi qua, rồi thành năm, và—tại một thời điểm nào đó đầy tiếc nuối—chúng ta ngoái nhìn cuộc đời và tự hỏi nó đã trôi đi đâu mất.

Điều đó có thể là bạn—một người trung niên nhìn lại quá khứ và nghĩ: "Lẽ ra tôi có thể đã trở thành một người xuất chúng." Hoặc, bạn có thể chọn một kịch bản khác cho cuộc đời mình. Bạn có thể trở thành diễn viên chính của lý tưởng và hiện thực hóa chúng.

Nếu bạn nghĩ rằng đây là một phần mở đầu kỳ lạ cho một cuốn sách về giao dịch, bạn đã đúng. Cuốn sách này không bắt đầu với cung và cầu, mô hình giao dịch hay quản lý vốn. Nó bắt đầu với bạn và những gì bạn muốn từ cuộc sống. Trong ngữ cảnh này, trading không chỉ đơn thuần là mua, bán và phòng vệ rủi ro: nó là một phương tiện để làm chủ bản thân và phát triển chính mình.

Mỗi nhà giao dịch, dù có nhận thức được hay không, đều là một doanh nhân. Họ mở một "công ty" giao dịch của riêng mình và cạnh tranh trên thị trường. Họ tìm kiếm và theo đuổi cơ hội, đồng thời bảo vệ vốn của mình. Họ không ngừng hoàn thiện và mở rộng kỹ năng; họ chấp nhận rủi ro có tính toán. Là doanh nhân, nhà giao dịch bắt đầu với niềm tin rằng họ mang lại giá trị cho thị trường. Nhưng giữa những thất bại không thể tránh khỏi, những giờ làm việc kéo dài, nguồn lực hạn chế, rủi ro và sự bất định, thật khó để duy trì sự lạc quan ấy. Dễ dàng hơn nhiều khi gác lại những ước mơ và từ bỏ nỗ lực hiện thực hóa lý tưởng mỗi ngày.

Tuy nhiên, có những nhà giao dịch không thể từ bỏ khát vọng của mình. Giống như loài bướm đêm bị thu hút bởi ánh sáng xa xăm, họ vẫn theo đuổi nó dù đôi khi bị thiêu cháy. Với những tâm hồn cao quý ấy, tôi xin dành tặng cuốn sách này.

Khi tôi làm việc với các nhà giao dịch và quản lý danh mục đầu tư tại các quỹ đầu cơ, công ty giao dịch độc quyền và ngân hàng đầu tư, tôi không dạy họ cách giao dịch. Phần lớn trong số họ sử dụng các chiến lược khác tôi và hiểu rõ thị trường của họ hơn tôi bao giờ hết. Thay vào đó, tôi tìm ra điểm mạnh của họ. Tôi học cách họ giao dịch hiệu quả và giúp họ xây dựng sự nghiệp từ chính những gì họ đã làm tốt. Giống như cá không thể nhận thức được nước vì chúng đã sống trong đó từ khi sinh ra, chúng ta thường không nhìn ra được những tài sản cá nhân của mình. Mỗi người trong chúng ta là một sự kết hợp độc đáo giữa kỹ năng, tài năng, điểm mạnh, xung đột nội tâm và điểm yếu. Nhưng cũng giống như một doanh nghiệp mới phải tận dụng điểm mạnh của người sáng lập, sự nghiệp giao dịch cũng phụ thuộc vào tài sản—cả về mặt cá nhân lẫn tài chính—của nhà giao dịch. Với vai trò huấn luyện viên, công việc của tôi là giúp họ bước ra khỏi “môi trường nước” tâm lý của mình và nhận ra những tài sản quý giá đã luôn ở xung quanh họ—những tài sản có thể mang lại lợi ích suốt đời.

Chưa bao giờ việc tự huấn luyện lại quan trọng đối với nhà giao dịch như hiện tại. Khi tôi viết những dòng này, chúng ta đang chứng kiến mức độ biến động thị trường chưa từng thấy kể từ sau Thế chiến thứ hai. Biến động giá mang lại cơ hội nhưng cũng đi kèm rủi ro. Những nhà giao dịch không thể lùi lại một bước, nhận diện diễn biến thị trường và điều chỉnh chiến lược đã chịu tổn thất đáng kể. Ngược lại, những ai biết tận dụng cuộc khủng hoảng để thoát khỏi “vùng nước giao dịch”, giảm thiểu rủi ro và tìm kiếm cơ hội mới chính là những người sẵn sàng gặt hái những phần thưởng sự nghiệp.

Cuốn sách bạn đang đọc được viết để đồng hành cùng bạn trên hành trình giao dịch này. Nó được tổ chức thành 101 bài học. Mỗi bài học xác định một thách thức và đưa ra một bài tập cụ thể giúp bạn tiến bộ trong việc đối mặt với thách thức đó. Những bài học này được thiết kế như những bài suy ngẫm để bắt đầu ngày giao dịch của bạn—những lời huấn luyện giúp bạn phát huy phiên bản tốt nhất của chính mình. Theo thời gian, khi bạn đọc và thực hành những bài học này, những lời khuyên huấn luyện sẽ trở thành tiếng nói nội tâm của bạn. Bạn bắt đầu bằng cách nhập vai vào những lý tưởng của cuốn sách và cuối cùng, bạn sống theo chúng, biến chúng thành của riêng mình. Bạn trở thành nhà tâm lý giao dịch của chính mình.

Nếu mỗi ngày bạn đọc một đoạn ngắn và gieo những ý tưởng đúng đắn vào tâm trí, điều đó giúp bạn ưu tiên hóa mục tiêu trong cuộc sống và trading. Và nếu điều đó giúp bạn tránh đi một giao dịch tệ mỗi tuần và không bỏ lỡ một giao dịch tốt mà lẽ ra bạn đã bỏ qua—hãy nghĩ xem điều đó sẽ mang lại lợi ích cá nhân và tài chính lớn đến mức nào. Nhưng cũng giống như viên thuốc không thể phát huy tác dụng khi vẫn còn trong lọ, không ai có thể học được từ một cuốn sách chưa được mở ra. Bước đầu tiên để trở thành nhà tâm lý giao dịch của chính mình là dành thời gian cho việc tự huấn luyện—mỗi ngày, mỗi tuần—bởi vì đó là cách các thói quen được hình thành. Một vĩ nhân chỉ đơn giản là người đã biến việc phát triển bản thân thành một thói quen.

Và kia, chúng đang nhìn bạn từ kệ sách bên kia căn phòng—những lý tưởng, tất cả những điều bạn từng muốn làm trong cuộc đời. Bạn nhìn về phía kệ sách với ánh mắt khao khát, nhưng bạn không thể chạm tới chúng khi vẫn còn ngồi thoải mái trên chiếc ghế của mình. Nhưng bạn đang cầm trên tay một cuốn sách. Có lẽ cuốn sách này sẽ khiến chiếc ghế của bạn trở nên bớt thoải mái hơn một chút, và khiến kệ sách ấy gần bạn hơn một chút.

Bạn lật sang trang... Bước tiếp theo là của bạn.


"Hạnh phúc là ý nghĩa và mục đích của cuộc sống, là mục tiêu cuối cùng của sự tồn tại của con người."— Aristotle

Nghiên cứu gần đây về lĩnh vực gọi là tâm lý học tích cực đã mang lại những hiểu biết sâu sắc về tầm quan trọng của sự hạnh phúc tâm lý – trải nghiệm cảm xúc tích cực. Chỉ đơn thuần đối phó với căng thẳng và giảm thiểu khó chịu là không đủ. Nếu chúng ta muốn tối đa hóa hiệu suất, điều đó có nghĩa là chúng ta cần khai thác tối đa sự tập trung, động lực và năng lượng của mình.

Đã bao nhiêu lần tôi thấy các nhà giao dịch bỏ lỡ cơ hội hoặc không chuẩn bị đầy đủ cho một ngày giao dịch chỉ vì họ kiệt sức, không hoạt động ở trạng thái tốt nhất? Một vận động viên Olympic sẽ không bao giờ nghĩ đến việc bước vào cuộc thi khi chưa đạt phong độ cao nhất. Tuy nhiên, các nhà giao dịch lại thường chấp nhận rủi ro với số vốn của mình trong khi thiếu ngủ, kiệt sức hoặc bị phân tâm. Cách bạn quản lý giao dịch của mình sẽ phụ thuộc một phần vào cách bạn quản lý phần còn lại của cuộc sống.

Nhưng hạnh phúc tâm lý là gì và làm thế nào để tối đa hóa nó? Nhiều nghiên cứu—đặc biệt là trong thập kỷ qua và còn xa lạ với hầu hết các nhà giao dịch cũng như các huấn luyện viên giao dịch—đã giúp chúng ta trả lời câu hỏi này.

Hãy cùng xem làm thế nào bạn có thể tự huấn luyện bản thân để có nhiều trải nghiệm và hiệu suất tích cực hơn.



Đã có rất nhiều tài liệu nói về quản lý rủi ro và tầm quan trọng của việc đặt dừng lỗ (stop-loss). Lý tưởng nhất, một điểm dừng lỗ chính là mức giá báo hiệu rằng ý tưởng giao dịch ban đầu của bạn là sai. Các nhà giao dịch chuyên nghiệp thường đặt mức dừng lỗ cố định gần với điểm vào lệnh hơn là mức giá mục tiêu. Điều này giúp đảm bảo tỷ lệ Risk:Reward hợp lý cho mỗi giao dịch.


Bạn có thể nhận biết một nhà giao dịch chuyên nghiệp qua cách họ đóng một lệnh thua lỗ – hành động này diễn ra một cách tự động, không gây hoang mang hay bối rối. Thua lỗ là một phần tất yếu của cuộc chơi. Những nhà giao dịch giỏi sẽ học hỏi từ các khoản lỗ đó và sử dụng chúng để điều chỉnh quan điểm về thị trường. Kết quả là, một giao dịch thua lỗ có thể mở đường cho một giao dịch thắng lợi tiếp theo.

Tuy nhiên, một vấn đề ít được nhắc đến nhưng lại khó khăn hơn đối với nhiều nhà giao dịch chính là việc chốt lời (take-profit). Những nhà giao dịch tuân thủ kỷ luật với các mức dừng lỗ đôi khi lại gặp khó khăn trong việc giữ lệnh để tối đa hóa lợi nhuận. Họ đóng lệnh có lợi nhuận quá sớm, làm giảm phần thưởng trong tỷ lệ rRisk:Reward. Về lâu về dài, những nhà giao dịch này sẽ gặp khó khăn trong việc thành công, vì các giao dịch thắng của họ không lớn hơn nhiều so với các giao dịch thua – thậm chí đôi khi còn nhỏ hơn.

Có một số lý do khiến các nhà giao dịch có xu hướng chốt lời quá sớm. Một trong những lý do là họ không xác định các mục tiêu lợi nhuận rõ ràng như cách họ đặt mức dừng lỗ. Những mục tiêu lợi nhuận này có thể dựa trên nhiều yếu tố, chẳng hạn như độ biến động chung của thị trường, sự tồn tại của các mức hỗ trợ và kháng cự rõ ràng, cũng như khung thời gian của mô hình đang được giao dịch.



Ví dụ, nhiều giao dịch của tôi được thiết lập dựa trên phân tích lịch sử về xác suất giá chạm các mức nhất định (mức đỉnh hoặc đáy của ngày hôm trước, các mức pivot dựa trên mức đỉnh-đáy-giá đóng cửa của ngày trước đó). Những mức này sau đó trở thành mục tiêu chốt lời cho các giao dịch.

Giữ một lệnh trở nên dễ dàng hơn nhiều khi bạn có một mục tiêu rõ ràng – giống như khi bạn có một mục tiêu cụ thể, bạn sẽ dễ dàng hoàn thành công việc hơn. Nếu không có mục tiêu xác định trước, bạn sẽ rất dễ bị cuốn theo từng biến động nhỏ của thị trường và hành động theo cảm xúc sợ hãi hoặc tham lam mà không liên quan đến ý tưởng giao dịch ban đầu.

Một nguyên nhân khác của việc chốt lời sớm là thiếu tự tin vào ý tưởng giao dịch của mình. Một trong những lợi ích quan trọng của việc kiểm tra các thiết lập giao dịch là bạn có thể ước lượng xác suất thị trường di chuyển theo hướng có lợi cho bạn. Kiến thức này có thể mang lại sự an tâm cần thiết để giữ lệnh đến khi đạt mục tiêu cuối cùng.

Khi một thiết lập giao dịch hoặc mô hình được sao chép từ người khác mà không có sự kiểm chứng trước (thông qua giao dịch thử nghiệm hoặc phân tích lịch sử), rất khó để có được sự tự tin sâu sắc vào ý tưởng đó.

Khi thị trường có những đợt điều chỉnh thông thường trên đường tiến tới mục tiêu lợi nhuận, những biến động bất lợi này trở nên khó chịu đựng. Thay vì coi đó là cơ hội để bổ sung vị thế ở mức giá tốt, nhiều nhà giao dịch lại xem chúng như mối đe dọa đối với lợi nhuận tạm thời trên giấy.

Cuối cùng, sự e ngại rủi ro cũng có thể khiến một nhà giao dịch chốt lời quá sớm. Hãy giả sử bạn có hai lựa chọn:

1. Chốt chắc chắn 1.000 USD lợi nhuận.
2. Có 75% cơ hội kiếm được 1.500 USD và 25% cơ hội chỉ nhận 500 USD.

Về lâu dài, chọn phương án thứ hai sẽ giúp bạn kiếm được nhiều tiền hơn. Tuy nhiên, tại một thời điểm cụ thể, một người có thể cảm thấy rằng từ bỏ khoản lợi nhuận 1.000 USD chắc chắn là một quyết định không khôn ngoan. Trong trường hợp như vậy, quyết định được đưa ra không chỉ vì lợi nhuận tối đa, mà còn để mang lại sự an tâm cho nhà giao dịch. Tương tự, nhiều nhà giao dịch đặt mức chốt lời để đạt được cảm giác chắc chắn, thay vì để tối đa hóa lợi nhuận.



Việc giữ một giao dịch đến khi đạt mục tiêu đòi hỏi một mức độ vững tâm hiếm có và khả năng chịu đựng sự không chắc chắn. Khi giao dịch tiến triển có lợi cho bạn, số tiền lợi nhuận trên giấy (paper profits) ngày càng tăng, đồng nghĩa với việc bạn đang đặt khoản lợi nhuận đó vào rủi ro tương lai, ngay cả khi tỷ lệ Risk:Reward vẫn có lợi.

Khả năng ngồi yên chịu đựng sự không chắc chắn của giao dịch khi lợi nhuận tích lũy đòi hỏi sự tự tin đặc biệt vào kế hoạch giao dịch ban đầu. Trớ trêu thay, cần có nhiều tự tin hơn để giữ một lệnh thắng đang đi đúng hướng so với việc giữ một lệnh dao động trong vùng giá hẹp, đơn giản vì càng nhiều lợi nhuận trên giấy thì càng có nhiều thứ để mất.

Thông thường, giữ một giao dịch thắng khó hơn nhiều so với việc vào lệnh ngay từ đầu.

Nhấn để mở rộng...

Vậy làm sao để đạt được mức độ tự tin cần thiết để kiên trì với các giao dịch tốt? Thực tế, đối với nhiều nhà giao dịch, vấn đề không nằm ở việc mất đi lợi nhuận trên giấy, mà nằm ở cách họ phản ứng với sự điều chỉnh của thị trường. Nếu bạn đã dời mức dừng lỗ lên điểm hòa vốn (breakeven), bạn sẽ không bao giờ bị tổn hại bởi một biến động ngược bất ngờ. Mặc dù việc mất lợi nhuận trên giấy có thể gây thất vọng, nhưng bản thân điều đó không phải là một mối đe dọa đối với tài khoản giao dịch.

Thay vào đó, mối đe dọa thực sự nằm ở cách nhà giao dịch xử lý những biến động này về mặt tâm lý. Khi thị trường đảo chiều và làm mất đi phần lợi nhuận tạm thời, nhiều người có xu hướng trở nên tiêu cực. Họ có thể tự trách mình vì đã bỏ lỡ cơ hội hoặc rơi vào trạng thái thất vọng khó chịu. Thay vì xem một giao dịch bị hòa vốn như một kết quả bình thường, họ lại coi đó là một thất bại đáng trách. Chính sự tự trách móc và cảm giác nghi ngờ bản thân là điều mà nhà giao dịch muốn tránh, chứ không phải là khoản lỗ trên giấy. Câu nói “Chốt lời thì không bao giờ sai” phản ánh chính xác thực tế tâm lý này hơn là nhu cầu logic phải có những giao dịch thắng lớn hơn giao dịch thua.

Nhiều nhà giao dịch nghĩ rằng họ đang quản lý giao dịch khi thoát lệnh sớm, nhưng thực ra, họ đang quản lý suy nghĩ và cảm xúc của chính mình về giao dịch đó.

Nhấn để mở rộng...

Một phần lớn của sự tự tin là niềm tin.

• Bạn tự tin vào cuộc hôn nhân của mình vì bạn tin tưởng người bạn đời.
• Bạn tự tin vào khả năng lái xe của mình vì bạn tin rằng mình có thể điều khiển xe trong các điều kiện đường xá thay đổi.

Nếu bạn không thực hiện đúng kế hoạch giao dịch của mình—tức là không theo lệnh đến kết thúc theo kế hoạch—bạn đang tự phá hủy sự tự tin của chính mình, vì bạn không bao giờ cho bản thân cơ hội để xây dựng niềm tin vào những ý tưởng đó. Cũng giống như một cuộc hôn nhân không thể bền vững nếu thiếu niềm tin vào người bạn đời, việc giao dịch cũng không thể có sự tự tin nếu bạn không tin vào những thiết lập giao dịch đã được kiểm nghiệm theo thời gian.

Bạn chỉ có thể chịu đựng được sự không chắc chắn của một giao dịch đang đi đúng hướng nếu bạn tự mình trải nghiệm và nhận ra rằng cảm giác khó chịu này thực sự có thể chịu đựng được, và rằng bạn sẽ đạt được nhiều hơn là mất đi khi tuân thủ kế hoạch giao dịch đã đề ra.

Là huấn luyện viên giao dịch của chính mình, điều quan trọng là bạn phải xây dựng cả niềm tin lẫn sự tự tin trong trading. Bạn có thể làm điều này theo hai cách:

1. Rèn luyện tư duy tự tin: Trước khi bắt đầu giao dịch, hãy tập dượt tinh thần về cách bạn sẽ tự nói chuyện với bản thân trong trường hợp phải thoát lệnh hòa vốn sau khi đã có lợi nhuận trên giấy. Cụ thể, bạn nên luyện tập một tư duy kiểu “Có gan làm giàu”—chấp nhận rằng việc đóng một số giao dịch hòa vốn là điều bình thường nếu điều đó giúp bạn giữ được những giao dịch lớn hơn. Điều này tốt hơn nhiều so với việc trách móc bản thân và cảm thấy bực bội. Hãy chuẩn bị tinh thần trước cho những biến động bất lợi để giảm bớt nỗi sợ hãi khi chúng xảy ra.
2. Xây dựng từ những thay đổi nhỏ: Một nguyên tắc hữu ích trong liệu pháp tâm lý là bắt đầu thay đổi lớn bằng những thay đổi nhỏ. Nếu bạn chỉ làm một chút điều đúng đắn, bạn sẽ nhận được phản hồi tích cực và động lực để mở rộng nỗ lực đó. Trong trading, điều này rất dễ thực hiện: ngay cả khi bạn đóng phần lớn vị thế sớm hơn mục tiêu dự kiến, hãy để lại một phần nhỏ để xem liệu giá có đạt đến mục tiêu hay không. Điều này vừa giữ được lợi nhuận, vừa giảm bớt nỗi sợ rủi ro, trong khi vẫn giúp bạn trải nghiệm cảm giác tuân thủ kế hoạch giao dịch đến cùng. Theo thời gian, bạn có thể dần giữ lại phần lớn hơn của vị thế và nâng cao hiệu suất giao dịch.

Tự tin không chỉ là cách bạn suy nghĩ, mà còn là cách bạn hành động. Nếu bạn hành động theo cách thể hiện sự tin tưởng vào phán đoán của mình, bạn sẽ có cơ hội nhìn thấy những quyết định đó mang lại kết quả—và điều đó sẽ giúp củng cố sự tự tin.

Ngược lại, chốt lời sớm không chỉ là hành động dừng lợi nhuận, mà còn dừng cả sự tự tin của bạn. Nếu bạn hành động với sự tự tin—dù chỉ ở mức độ nhỏ—bạn đang tự huấn luyện bản thân để tin tưởng chính mình, từ đó xây dựng một nền tảng vững chắc hơn về mặt tâm lý.

Bài tập và gợi ý thực hành: Mặt trái của một nhà giao dịch bốc đồng là một nhà giao dịch cầu toàn. Tôi đã thấy nhiều nhà giao dịch đưa ra ý tưởng giao dịch tuyệt vời, nhưng không bao giờ thực hiện, chỉ vì thị trường không chạm đúng mức giá vào lệnh mà họ mong muốn. Cảm giác bỏ lỡ một cơ hội lớn và sau đó thấy nó diễn ra theo đúng kế hoạch nhưng mình lại không tham gia có thể cực kỳ bực bội. Đừng để sự hoàn hảo trở thành kẻ thù của điều tốt. Nếu bạn có một ý tưởng giao dịch tuyệt vời—chẳng hạn như thị trường bứt phá và bước vào một xu hướng rõ ràng—hãy vào lệnh với ít nhất một phần nhỏ của vị thế tối đa. Nếu xu hướng thực sự mạnh, bạn luôn có thể gia tăng vị thế khi giá điều chỉnh. Nếu không, bạn có thể thoát ra với một khoản lỗ nhỏ. Nhưng điều quan trọng nhất là: hãy để giao dịch phản ánh sự tin tưởng của bạn. Bạn luôn có lợi thế về mặt tâm lý khi bạn hành động dựa trên sự tự tin của chính mình.

Nhấn để mở rộng...

Anh/chị nào muốn theo dõi series này thì bình luận "Tôi quan tâm" ở bên dưới để em tag vào các bài viết tiếp theo của series nha!

Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà